„Nie byÅ‚oby nas byÅ‚by las” – LeÅ›ne ogrody w projektowaniu permakulturowym cz.1

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii, ja dodałem opis po polsku.

Kliknij, żeby powiększyć

Dzisiejszy post dotyczyć będzie leśnego ogrodu. Czym dokładnie jest leśny ogród? Czy jest to zwykły ogród w lesie?

LeÅ›ny ogród z angielskiego „forest garden”,”food forest” (las jedzenia) również nazywany ogrodem trójwymiarowym , to wielopoziomowy ogród zaprojektowany i utrzymywany na wzór mÅ‚odego lasu. Naturalny las klimatu umiarkowanego nie stanowi zbyt produktywnego (pod wzglÄ™dem dostarczania żywnoÅ›ci dla czÅ‚owieka) systemu. Jednak jeÅ›li wykorzystamy w trakcie projektowania ogrodu zasady wielopoziomowoÅ›ci (tak jak w lesie), a zamiast drzew i krzewów typowo leÅ›nych wykorzystamy produktywne gatunki sadownicze to możemy osiÄ…gnąć niesamowite rezultaty.

Z jakich warstw zatem może składać się nasz leśny ogród. Może składać się aż z 7 poziomów!

1. Wysokie drzewa, korony drzew
2. Niskie drzewa i wysokie krzewy
3. Niskie krzewy zwykle cieniolubne
4. Zioła i rośliny zielne
5. Warstwa korzeni
6. Niskie rośliny okrywowe
7. PnÄ…cza

Jakie są korzyści z leśnego ogrodu?
-Jest to ogród wymagający dużo mniejszego nakładu pracy w porównaniu z ogrodem opartym o uprawę roślin jednorocznych
-Jest to ogród, który sam się nawozi, sam kontroluje populacje szkodników
-Duża różnorodność gatunkowa zapewnia dobre plony, nawet w latach z gorszą pogodą (gorsza pogoda dla jednej rośliny to lepsza dla innej).
-Produkcja żywności metodami ekologicznymi nie stanowi problemu.
-Leśne ogrody są przyjazne dla środowiska. Bioróżnorodność może być wyższa niż w naturalnym lesie.
-Z czasem zwiększa żyzność gleby.
-Leśny ogród można (po odpowiednich przygotowaniach) założyć nawet na ubogich glebach, mimo to w ciągu kilku lat może być bardzo produktywny.

Leśny ogród w Devon

W naszym klimacie, naturalną tendencją każdego ekosystemu (pole, czy grządka warzywna to również ekosystem)jest dążenie tego ekosystemu by zmienić się w las. Proces ten zwie się sukcesją, a ekosystem końcowy klimaksem. Sukcesja jest to oczywiście proces powolny i stopniowy, jednak nieubłagany. Etapy sukcesji przy założeniu, że punktem wyjścia jest naga skała (nawet gleby jeszcze nie ma, gdyż powstawanie gleby jest jednym z etapów sukcesji):

1. GoÅ‚a skaÅ‚a – czynniki fizyczne (np. zamarzanie i rozmarzanie wody, erozja wodna, promieniowania UV) powodujÄ… wietrzenie skaÅ‚y macierzystej
2. Pojawiają się bakterie i grzyby, które przyspieszają wietrzenie skały poprzez wydzielanie różnorodnych enzymów
3. PojawiajÄ… siÄ™ porosty – przyspiesza to wietrzenie gleby, powoli zaczyna być akumulowana materia organiczna
4. PojawiajÄ… siÄ™ mchy, dalsza akumulacja materii organicznej
5. Na tym etapie (dzięki powstałej wcześnie małej ilości gleby) zaczynają pojawiać się jednoroczne trawy i rośliny zielne
6. Pojawiają się wieloletnie rośliny zielne i trawy
7. PojawiajÄ… siÄ™ krzewy
8. Pojawiają się drzewa pionierskie(drzewa pionierskie są zazwyczaj światłożądne (nie potrafią żyć w cieniu)
9. Drzewa pionierskie zacieniają dno lasu, więc ich nasiona nie kiełkują na dnie lasu, pojawiają się klimaksowe drzewa cienioznośne.
10. Na tym etapie ekosystem osiągnął dojrzałość, pojawia się zróżnicowane runo i podszyt. Ekosystem może trwać w nieskończoność, przy bardzo małych zmianach i jednocześnie jest bardzo odporny na czynniki zewnętrzne.

W naszym kraju ekosystemem klimaksowym jest różnego rodzaju las (zależy to głównie od rodzaju gleby, stosunków wodnych, roślin oraz temperatury).

Co się z tym wiąże na im wcześniejszym etapie sukcesji nasz ekosystem się znajduje w porównaniu do ekosystemu klimaksowego , tym więcej energii potrzeba na jego utrzymanie.

Dla porównania przeciętna grządka z warzywami znajduje się na etapie 5., leśny ogród w klimacie umiarkowanym jest na etapie 8. powoli wchodzącym w 9.

Gdyby przeciÄ™tnÄ… grzÄ…dkÄ™ z warzywami zostawić na kilka tygodni w trakcie sezonu wegetacyjnego (bez pielenia, podlewania itd.) prawdopodobnie nie daÅ‚oby siÄ™ uzyskać jakichkolwiek plonów poza chwastami na kompost. IstniejÄ… natomiast leÅ›ne ogrody do których powrócono po 7 latach tzw. „nic nie robienia” (w danym miejscu nie byÅ‚o ludzi przez 7 lat) i byÅ‚y produktywne. OczywiÅ›cie, nie aż tak, jak gdyby trochÄ™ poprzycinano drzewka i krzewy owocowe.

Może zatem stworzenie Raju na Ziemi jest możliwe?

Jakimi zasadami kierować siÄ™ przy doborze roÅ›lin i jak je umiejscawiać w leÅ›nym ogrodzie… to temat na kolejny post – możesz go przeczytać po klikniÄ™ciu w tego linka.
Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii, ja dodałem opis po polsku.