Keyline designe – czyli jak przyspieszyć procesy glebotwórcze kilkaset razy i sprawić, że nasze gospodarstwo będzie suszoodporne

Proces glebotwórczy to wytwarzanie gleby. Dzieje się to dzięki wietrzeniu (erozji) skały macierzystej, potem różnorodne organizmy(grzyby, rośliny, bakterie, zwierzęta) w procesie sukcesji ekologicznej zmieniają tą luźną skałę, w tętniący życiem twór, jakim jest gleba. Więcej na temat sukcesji ekologicznej możesz poczytać tutaj (tak gdzieś w połowie tekstu)

Według potocznej wiedzy 1 cm gleby tworzy się kilkaset do tysiąca lat. Jest to prawda, w naturalnych warunkach.

W naturalnym lesie wytwarzane jest około 0,2t/ha/rok.
Tak, 200 kilogramów na hektar na rok. W traceniu gleby poprzez różnego rodzaju erozje, utlenianie materii organicznej itp. człowiek osiągnął trzeba przyznać zadziwiającą biegłość. Wiele osób słyszało o tym w kontekście krytyki socjalizmu, że ZSRR zdegradowało jedne z najżyźniejszych gleb świata – ukraińskie czarnoziemy. Trzeba przyznać, że USA nie pozostawało im dłużne i doprowadziło do podobnego stanu degradując swoje żyzne niegdyś gleby preriowe. Stosowane przez wiele lat praktyki rolnicze doprowadzały do tego, że w ciągu roku tracono na ha do 40 ton gleby. Polepszenie techniki rolnej sprawiło, że dzisiaj przeciętnie traci się „tylko” 5 ton na ha. Sytuacja zmieniła się zatem z katastrofalnej w tragiczną.

Jak łatwo widać nie jest to sytuacja, która może trwać w nieskończoność.
W skrajnych przypadkach działalność człowieka jest w stanie doprowadzić do utraty 1000 ton gleby w ciągu kilku tygodni (lawiny błotne, które powstają po wycięciu lasów w południowej Azji). Zatem w ciągu roku jesteśmy w stanie stracić glebę wytwarzaną przez 5000 tysięcy lat. Taka sytuacja nie może trwać w nieskończoność.

Czy możemy zatem coś zaradzić w tej sprawie? Czy możemy odwrócić czy chociaż zatrzymać te niekorzystne trendy?

Tak!

W pierwszej połowie ubiegłego wieku pewien australijski inżynier górnictwa Percival Alfred Yeomans stracił w pożarze buszu brata (przed pożarem buszu nie da się uciec – rozprzestrzenia się z prędkością nawet ponad 200 km na godzinę). To tragiczne wydarzenie skłoniło go do stworzenia systemu, który rozwiąże najbardziej dotkliwe problemy Australii, czyli pożary będące konsekwencją suszy. Z czasem pojawiło się rozwiązanie – Keyline design ( termin nieprzetłumaczalny na język polski; oznaczający coś w rodzaju „projektowania przepływu”)

Czym zatem jest Keyline design stworzony przez P. A. Yeomans’a ?

To sposób projektowania krajobrazu (rolnego, leśnego), który wykorzystując topografię terenu dąży do maksymalizacji wykorzystania wody. W tym celu wykorzystuje się wysoko położone(w danym terenie) tamy, specyficzny sposób przygotowania gleby (o tym za chwile), odpowiedni wypas zwierząt, kanały irygacyjne. Dzięki odpowiedniemu projektowi 2 osoby są w stanie w ciągu kilku godzin nawodnić 280ha, bez użycia pomp.

Jak przyspieszyć wytwarzanie gleby kilkaset razy?
P. A. Yeomans zauważył, że przy odpowiednim sposobie gospodarowania ziemią da się wytworzyć kilka cm gleby w ciągu 1-3 lat.

Jak to zrobić?

Ziemia powinna być pastwiskiem, ruń pastwiska powinna zawierać rośliny głęboko korzeniące się, najlepiej o bardzo ekspansywnym systemie korzeniowym.
Gdy wzrost wegetatywny roślin jest maksymalny (fachowo w momencie strzelania roślin w kłos) stosuje się specjalny pług(z ang. Yeomans Keyline Plow), to taki ulepszony kultywator(z ang. chisel plow). „Orkę” przeprowadza się dokładnie w poprzek stoku. Dzięki temu każda woda która spadnie na dany teren wsiąknie w glebę a nie spłynie po powierzchni. Jednak najważniejszym działaniem tego kultywatora jest podcięcie korzeni oraz napowietrzenie gleby. Kultywator w przeciwieństwie do zwykłego pługa nie powoduje odwrócenia warstw gleby „do góry nogami”.
Dodatkowym działaniem, które trzeba przeprowadzić jest intensywny wypas zwierząt w tym czasie. Przygryzienie roślin, nawóz z odchodów zwierząt, powoduj gwałtowny wzrost roślin, podcięcie korzeni sprawia, że do gleby dostaje się się (bez jej odwracania) umożliwia zachodzenie procesu rozkładu materii organicznej oraz możliwość głębszej penetracji korzeni gwałtownie rosnących roślin. Rośliny będą mogły szybko ukorzenić się do poprzedniego poziomu (w końcu wcześniej rosnące tam korzenie rozkładają się). Dodatkowo kultywator ułatwi wzrost korzeni na większą głębokość niż poprzednio.

Po spasaniu roślinności przez zwierzęta daje się trochę czasu by rośliny odzyskały siły, po czym prowadzi się normalną gospodarkę pastwiskową. Po kilku miesiącach zabieg powtarza się, z tą różnicą, że tym razem kultywatorem pracuje się głębiej.

Efektem tej działalności jest wytworzenie bardzo żyznej gleby w przeciągu zaledwie kilku sezonów.

Yeomans napisał 4 książki (3 z nich dostępne w wersji online pod linkami w nazwie książki) Niestety nie zostały przetłumaczone na j.polski :
The Keyline Plan,
The Challenge of Landscape,
Water For Every Farm,
The City Forest.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

A Ty co o tym myślisz?