LeÅ›ny ogród można zaÅ‚ożyć w wielu różnych miejscach. Zdarza siÄ™, że jednym z punktów wyjÅ›cia jest sad. CzÄ™sto mocno zdziczaÅ‚y i zaroÅ›niÄ™ty. Oznacza to, że ekosystem tego sadu jest już na dalszym etapie sukcesji ekologicznej niż byÅ›my tego chcieli. NierozsÄ…dne byÅ‚oby wycinanie wszystkich drzew i sadzenie w ich miejsce nowych – przecież na pierwsze plony trzeba by czekać sporo czasu. ZresztÄ… oznaczaÅ‚oby to wiÄ™cej pracy…
Co należy uczynić jeśli posiadamy zdziczały sad?
Powycinać sporo drzew i krzewów. Brzmi bardzo prosto. Zanim jednak tego dokonamy warto mieć jakÄ…Å› wizjÄ™ danego miejsca. Jednak by nasza wizja nie zmieniÅ‚a siÄ™ w przyszÅ‚oÅ›ci w ogrodniczÄ… marÄ™ sennÄ… warto zachować odpowiednie odlegÅ‚ość miedzy drzewami i krzewami. Tak by każde tego wymagajÄ…ce drzewo czy krzew miaÅ‚ wystarczajÄ…cÄ… ilość Å›wiatÅ‚a, by zmniejszyć konkurencjÄ™ o wodÄ™ i substancje mineralne. Drzew (nawet tych owocowych) zwykle trzeba usunąć sporo. WiÄ™cej roÅ›lin owocowych wcale nie oznacza wiÄ™cej owoców…
W klimacie umiarkowanym drzewa w leÅ›nym ogrodzie powinny zajmować okoÅ‚o 40% powierzchni. Dąży siÄ™ do tego po to, by móc posadzić na niższych piÄ™trach krzewy i roÅ›liny zielne, nawet te Å›wiatÅ‚olubne. Zapewne Czytelnicy zauważyli, że drzewa rodzÄ… najlepiej owoce i orzechy jeÅ›li korony drzew nie stykajÄ… siÄ™ ze sobÄ…. Co innego jeÅ›li zależy nam na produkcji biomasy na opaÅ‚/podÅ‚oże dla grzybów/paszÄ™ dla zwierzÄ…t – w tych miejscach drzewka i krzewy mogÄ… rosnąć trochÄ™ gęściej.
W zdziczaÅ‚ych sadach nierzadko roÅ›nie mnóstwo chwastów. Niektóre z nich sÄ… bardzo wysokie (drzewa), może nawet wyższe niż drzewka owocowe. Wtedy to one w pierwszej kolejnoÅ›ci powinny iść pod topór lub sekator. Zwykle takie drzewa pionierskie majÄ… rozlegÅ‚y system korzeniowy i sÄ… bardzo „zachÅ‚anne” na wodÄ™ i substancje mineralne. Drzewa i krzewy owocowe z ich sÅ‚abszymi korzeniami (zwÅ‚aszcza na podkÅ‚adkach skarlajÄ…cych) takÄ… konkurencjÄ™ bÄ™dÄ… przegrywać, co objawia siÄ™ w mniejszej iloÅ›ci owoców i gorszej ich jakoÅ›ci.
![]() |
|
Na tym zdjÄ™ciu (kliknij w zdjÄ™cie, żeby powiÄ™kszyć) zrobionym w okoÅ‚o poÅ‚udnia jeden z dużych chwastów (jesion) zasÅ‚ania jabÅ‚oÅ„, która co prawda produkuje smaczne owoce, ale w dość maÅ‚ej iloÅ›ci i niewielkiego rozmiaru. Gdyby pozwolić mu rosnąć jeszcze kilka sezonów zapewne spowodowaÅ‚oby to zmniejszenie ilość owoców produkowanych przez jabÅ‚oÅ„ i pogorszyÅ‚oby to ich jakość. Możliwe nawet, że caÅ‚kiem zagÅ‚uszyÅ‚by jabÅ‚oÅ„. Nie dość, że jesion konkuruje z jabÅ‚oniÄ… o wodÄ™ i sole mineralne, to jeszcze pozbawia jej Å›wiatÅ‚a. Jest zatem idealnym kandydatem do „odstrzaÅ‚u”. Jego usuniÄ™cie/przyciÄ™cie przyczyni siÄ™ do znacznego wzrostu iloÅ›ci produkowanych jabÅ‚ek. Efektem ubocznym rozkÅ‚adu korzeni drzew może być wysyp grzybów szlachetnych (jak to miaÅ‚o miejsce u Pana Jacka). |
Czy można posadzić po takiej wycince drzew produktywne rośliny?
Takie oczyszczanie zdziczaÅ‚ego sadu to doskonaÅ‚y moment na sadzenie różnego rodzaju krzewów i ziół do leÅ›nego ogrodu. Wynika to z tego, że zwykle (zależy od tego jak bardzo zdziczaÅ‚y taki sad jest) rosnÄ…ce tam drzewa i krzewy powodujÄ… caÅ‚kowite zacienienie gleby, co sprawia, że nie rosnÄ… tam prawie w ogóle żadne trawy, roÅ›liny zielne czy chwasty. Warto ten moment wykorzystać. JeÅ›li nie mamy akurat czasu lub odpowiednich roÅ›lin w odpowiedniej iloÅ›ci, to dobrze jest teren wyÅ›ciółkować (sugerujÄ™ karton na dół + jakaÅ› warstwa estetycznej Å›ciółki na górÄ™) by nie dopuÅ›cić do jego zachwaszczenia. Zaniechanie tego dziaÅ‚ania spowoduje kieÅ‚kowanie nasion znajdujÄ…cych siÄ™ na pewno w dostatku w glebie – one tylko czekajÄ… aż bÄ™dÄ… miaÅ‚y trochÄ™ sÅ‚oÅ„ca…W leÅ›nym ogrodzie również obowiÄ…zuje zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć!
![]() |
Jesion z poprzedniego zdjÄ™cia po przycince. Jego korona zostaÅ‚a zredukowana o ponad 50%. Jest to raczej niezdrowe dla drzewa. Nie zależy mi jednak na jego zdrowiu, wrÄ™cz przeciwnie… WystÄ™powanie o zgodÄ™ na pozwolenie na wyciÄ™cie na nie moim terenie byÅ‚oby stratÄ… czasu. DziÄ™ki takiemu postÄ™powaniu część niedojrzaÅ‚ych jeszcze jabÅ‚ek na jabÅ‚once z tyÅ‚u bÄ™dzie lepiej nasÅ‚oneczniona i jeszcze smaczniejsza. ProszÄ™ zwrócić uwagÄ™ na ilość liÅ›ci i gałęzi u podnóża ogoÅ‚oconego drzewa. Ten jesion sÅ‚użyÅ‚ zatem jako dużych rozmiarów dynamiczny akumulator i roÅ›lina wiążąca wÄ™giel (zwiÄ™kszajÄ…ca ilość materii organicznej w glebie).
Czy czas w jakim dokonujemy porządkowania zdziczałego sadu ma znaczenie?
Tak, czas oczyszczania ma znaczenie. Jeżeli oczyszczania dokonywalibyÅ›my zimÄ… czy późnÄ… jesieniÄ…, gdy na drzewach nie ma już liÅ›ci, to na wiosnÄ™ w ogrodzie mielibyÅ›my peÅ‚no odrostów korzeniowych. PrzyczynÄ… tego zjawiska byÅ‚aby duża ilość energii zgromadzona przez drzewa w korzeniach roÅ›lin. PrzyciÄ™cie w okresie późnego lata pobudzi drzewa do wytworzenia odrostów korzeniowych na jesieÅ„. Zwykle ujemne temperatury przeszkodzÄ… w zdrewnieniu takich odrostów. Dodatkowo drzewa i krzewy bÄ™dÄ… miaÅ‚y mniej niż gdyby mogÅ‚y „zmagazynować” energiÄ™ z liÅ›ci jak to ma miejsce zwykle na jesieÅ„. Z drugiej strony drzewo Å›ciÄ™te zimÄ… ma mniejszÄ… wilgotność, niż to Å›ciÄ™te w peÅ‚ni sezonu wegetacyjnego.
Miłośnicy hodowli grzybów jadalnych będą chcieli z kolei oczyszczać sad bardzo wczesną wiosną, gdy drzewa transportują soki z korzeni do liści. Drewno z drzewa ściętego w tym czasie daje grzyby lepszej jakości.
Co zrobić ze „odpadami” z przycinki drzew w takim sadzie?
Ścinki z przycinki najlepiej jest rzucić pod drzewka, które postanowiliśmy zostawić. Dzięki temu:
- zwiększymy poziom materii organicznej wokół drzewa
- dostarczymy substancji odżywczych drzewku
- stworzymy przyjazne warunki dla rozwoju grzybów mikoryzowych
- utrudnimy wzrost chwastom
Ta wcześniej zasłonięta przez jesion jabłoń została obłożona dużą ilością ścinków z tego jesionu. W ten sposób zawarte w nim składniki odżywcze przyczynią się do lepszego plonowania. Utrudnią również wzrost chwastów. Na przyszły rok drzewko to powinno dać dużo większą ilość owoców lepszej jakości. Będzie to zapłata za te kilka chwil poświęconych na poprawę jego środowiska.
Można również ścinki drzew kompostować. Zwykle jednak szkoda marnować na kompostowanie czas.
D Z I Ę K I! Czuję się, jakbyś ten wpis napisał specjalnie z myślą o mnie, bo sam mam spory zdziczały sad do ogarnięcia. Moja koncepcja przewiduje zutylizowanie gałęzi do postaci zrębków (zamówię chyba fachowców z maszyną), które później wykorzystam do ściółkowania, jako trzecią warstwę ściółki.
Proszę bardzo. W mojej książce temat będzie nawet bardziej rozwinięty.
No jak masz dużo materiału to rzeczywiście szkoda tego nie wykorzystać, więc rozdrabniarka jak najbardziej się przyda.
WygrzebaÅ‚em w katalogu niam.pl kolejne ciekawe drzewo – leszczyÄ™ tureckÄ… (osiÄ…ga wysokość do 20m) i daje jadalne orzechy.