Zacząć trzeba od tego, że brud to pojÄ™cie wzglÄ™dne. W przeszÅ‚oÅ›ci wÅ‚aÅ›ciwie tylko dziÄ™ki niemu kury mogÅ‚y w ogóle przeżyć zimÄ™…
Dzisiejszy wpis poświęcę pewnej metodzie, która może poprawić komfort i zdrowie zwierząt zimujących w pomieszczeniach, zmniejszyć koszty ogrzewania, nakład pracy na utrzymanie pomieszczeń dla zwierząt oraz wytworzyć materiał, który będzie można użyć później do nawożenia roślin w ogrodzie czy na większa skalę na polu. Krótko pisząc spełnić kilka pożytecznych funkcji naraz czyli to co permakulturnik lubi najbardziej. Wpis odnosić się będzie głównie do kur, choć metody tu wspomniane odnoszą się w równym stopniu również do świń. W mniejszym także do zwierząt roślinożernych (kóz, krów, owiec).
Metoda ta opisywana jest przez niektórych zachodnich (zwÅ‚aszcza bardziej „ekologicznych”) hodowców kur jako najwiÄ™kszy „kurzy” wynalazek XX wieku. Ta metoda to trzymanie zwierzÄ…t „na gÅ‚Ä™bokiej Å›ciółce” (z ang. deep litter). Czyż nie prawda, że brzmi ekscytujÄ…co i rewolucyjnie? 😉
 |
| Świnie trzymane na głębokiej ściółce. Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii. |
W klimacie umiarkowanym musimy (a przynajmniej w chwili obecnej jest to najbardziej ekonomicznie opłacalne) przez pewien czas w roku trzymać większość zwierząt w zamknięciu. Mimo wszystkich korzyści zdrowotnych jakie zwierzętom niesie wypas pastwiskowy, strata energii jaką niesie ze sobą przebywanie przez dłuższy czas zimą na dworze jest nie do przecenienia.
Takie kury co prawda latem również spÄ™dzajÄ… sporo czasu w kurniku (nocÄ…), ale zimÄ… czas ten wydÅ‚uża siÄ™ dużo bardziej – czÄ™sto gdy jest kiepska pogoda kury nie wychodzÄ… z kurnika przez kilka dni (w tym momencie pomijam fermy przemysÅ‚owe na których kury w ogóle Å›wiatÅ‚a dziennego nie widza).
Powoduje to proporcjonalnie zwiÄ™kszenie iloÅ›ci procesów fizjologicznych, które zachodzÄ… wewnÄ…trz kurnika… Jednym z tych procesów fizjologicznych jest wydalanie. Dla nas oznacza to, że zimÄ… kury produkujÄ… wiÄ™cej kurzeÅ„ca – skoro wiÄ™cej s…Ä… w kurniku to i logiczne jest, że wiÄ™cej mamy tego silnego, „gorÄ…cego” (bo bogatego w azot i szybko dziaÅ‚ajÄ…cego) nawozu. Ma to swoje zalety np.
- Możemy wiÄ™cej upraw nawozić – Pan Jacek z Boskiej Woli opisaÅ‚ na swoim blogu, że chów alkierzowy (zwierzÄ…t w zamkniÄ™ciu) to jeden z podstawowych mechanizmów jaki umożliwiÅ‚ powstanie pÅ‚odozmianu i zaniechanie maÅ‚o wydajnej trójpolówki.
- Nawóz skoncentrowany jest w jednym miejscu – nie musimy biegać po podwórku z szufelkÄ… i zeskrobywać z ziemi jeÅ›li chcemy maÅ‚Ä… iloÅ›ciÄ… tego „dobra” zasilić roÅ›liny.
- Kury (czy inne zwierzÄ™ta) nie niszczÄ… zimÄ… pastwiska, o co przy wysokiej obsadzie zwierzÄ…t zimÄ… nie trudno – ruÅ„ pastwiskowa przecież zimÄ… siÄ™ nie regeneruje a wilgotna ziemia bardzo jest podatna na ubijanie…
Zwiększony czas przebywanie kur w kurniku ma jednak również swoje minusy:
- Kury skoncentrowane sÄ… na maÅ‚ej przestrzeni co może wpÅ‚ywać negatywnie wpÅ‚ynąć na ich zdrowie…
- Niedobory wit. D – JeÅ›li nie suplementujemy jej w paszy (co przejawiać siÄ™ bÄ™dzie gorszÄ… jakoÅ›ciÄ… jajek i mniejszÄ… odpornoÅ›ciÄ… kur).
- Co chyba najważniejsze częstsze sprzątanie kurnika, obowiązek, który trudno uznać za przyjemny.
Jak już wczeÅ›niej napisaÅ‚em gÅ‚Ä™bokie Å›ciółkowanie (w kurniku) może poprawić komfort nasz i zwierzÄ…t…
Co to jest głębokie ściółkowanie?
GÅ‚Ä™bokie Å›ciółkowanie to po prostu Å›ciółkowanie dużą iloÅ›ciÄ… materiaÅ‚u do Å›ciółkowania. Dużą ilość okreÅ›la siÄ™ jako minimum 20 cm i wiÄ™cej – nawet do 1 czy 2 metrów! W pewnym momencie (np. raz do roku) zwykle bÄ™dzie trzeba wybrać część materiaÅ‚u, gdyż poruszanie siÄ™ w takim kurniku (czy chlewie) może być utrudnione lub ilość przestrzeni życiowej dla zwierzÄ…t zbyt maÅ‚a.
Gdy Å›ciółka w takim kurniku zużyje siÄ™ – nie bÄ™dzie mogÅ‚a chÅ‚onąć już wiÄ™cej odchodów, bÄ™dzie wilgotna lub w kurniku bÄ™dzie Å›mierdzieć amoniakiem to Å›ciółki tej nie wyrzuca siÄ™ z kurnika, tylko dodaje nowej – na wierzch. Alternatywnie, gdy mamy już grubÄ… warstwÄ™ przerobionej gÅ‚Ä™bokiej Å›ciółki można wierzchniÄ… warstwÄ™ „zeskrobać” i rzucić w kÄ…t kurnika by wyschÅ‚a. Zwykle przed dodaniem nowej warstwy Å›ciółki podÅ‚oże (zużyta Å›ciółkÄ™) zasypuje siÄ™ również wapnem gaszonym (wodorotlenkiem wapnia – Ca(OH)2 ). Stosowanie wapna ogranicza rozwój bakterii chorobotwórczych i sprawia, że zwiÄ™ksza siÄ™ chÅ‚onność podÅ‚oża. Na wierzch rzuca siÄ™ nowÄ… Å›ciółkÄ™ i lekko miesza siÄ™ jÄ… z wapnem.
Ile wapna stosuje się na 10m2 kurnika? Jednorazowo od 5-8 kg wapna. Lub około 0,5 kg na kurę nioskę. Zwykle stosuje się je co 2-4 tygodni. Minusem stosowania wapnia są większe straty azotu. Możliwe, że dobre efekty uzyskałoby się stosując mączkę bazaltową. Niektórzy hodowcy amerykańscy nie stosują w swoich głęboko ściółkowanych kurnikach żadnego wapna.
Czy ten sposób trzymania kur oraz innych zwierząt nie jest niehigienicznych i niezdrowy dla zwierząt? Co z bakteriami, pasożytami i innymi patogenami?
Nie, tego typu sposób trzymania kur nie jest niehigieniczny. W latach 40 ubiegłego wieku przeprowadzono doświadczenie. Polegało ono na pomiarze śmiertelności kur w zależności od tego jak postępowano ze ściółką. W roku 1946 rozpoczęto użytkować kurnik. Przez pierwsze trzy lata, gdy regularnie usuwano zużytą ściółkę i rozkładano nową śmiertelność w kur wynosiła 19%. Było (następujących po sobie) 10 grup kur składała się łącznie z 18000 kurczaków (odchowanych od 1 dnia życia na fermie). W ciągu następnych trzech lat w których przestano usuwać ściółkę wyhodowana na tej samej fermie 10000 kur a ich śmiertelność wynosiła 7%. Zanim zaczęto stosować głębokie ściółkowanie rzadko kiedy w jakiejś grupie nie dochodziło do ataku kokcydiozy (choroby spowodowanej pasożytniczymi pierwotniakami). Po wychowaniu na głębokiej ściółce co najmniej dwóch grup kur nie było z tą chorobą żadnych zauważalnych problemów.
Przyczyn tego zjawiska jest kilka:
Najprawdopodobniej przebywanie kur na „starej” Å›ciółce narażaÅ‚o kury już od maÅ‚ego (1 dnia życia) na maÅ‚Ä… ilość kokcydiów (i innych chorób) dziÄ™ki czemu kury nabywaÅ‚y odporność.
KolejnÄ… prawdopodobnÄ… przyczynÄ… lepszej odpornoÅ›ci kur na dojrzaÅ‚ej gÅ‚Ä™bokiej Å›ciółce jest „wiÄ™ksza dojrzaÅ‚ość” ekosystemu Å›ciółki. Podobnie jak pierwotne lasy sÄ… bardziej odporne na presje szkodników niż grunty orne. Wynika to z
racji tego, że w starym lesie jest więcej różnorodnych połączeń między poszczególnymi organizmami. By wytworzyły się te wszystkie korzystne połączenia (w lesie jaki i ściółce) potrzeba oczywiście czasu w którym ściółka (lub przynajmniej jej część) nie będzie ruszana. Intuicyjnie każdy wie, że nawet wielogatunkowy młodnik w lesie ustępuje pod kątem bioróżnorodności obszarowi Białowieży o podobnej powierzchni co wspomniany młodnik.
Nieruszana ściółka w kurniku to przykład ekosystemu detrytusowego w którym nie zachodzi produkcja pierwotna (czyli fotosynteza lub chemosynteza). Inne przykłady takich ekosystemów to część ciemnych jaskiń (czyli nie zachodzi proces fotosyntezy bo i jak bez światła?) w których podstawą łańcucha pokarmowego są np. odchody nietoperzy. Mimo, że nie ma roślin, to bioróżnorodność w tego typu miejscach jest naprawdę niesamowita!
Co siÄ™ niejako wiąże z poprzednim powodem dla którego na gÅ‚Ä™bokiej Å›ciółce kury mniej chorujÄ… to fakt, że w takiej Å›ciółce zachodzi proces kompostowania. Proces kompostowania to tlenowy rozkÅ‚ad materii organicznej przy udziale organizmów żywych. To co siÄ™ dzieje w kompoÅ›cie to prawdziwa wojna o przetrwanie. Kompost wprost tÄ™tni życiem. JeÅ›li jesteÅ› jakimÅ› „zwykÅ‚ym patogenem”, który czeka sobie w Å›ciółce to ma siÄ™ pecha. Organizmy „nieruchome” i nie posiadajÄ…ce skutecznych mechanizmów jak przetrwać w takim Å›rodowisku padnÄ… najprawdopodobniej ofiarÄ… jakiegoÅ› innego organizmu, który żywi siÄ™ takimi „ciapowatymi” organizmami jak kurzy patogen. Czy oznacza to, że ani jeden patogen nie przetrwa? OczywiÅ›cie, że tak nie jest. Nie w tym jednak rzeczy by nie przetrwaÅ‚ ani jeden patogen, tylko by nie zostaÅ‚ przekroczony próg zjadliwoÅ›ci dla danego patogenu (iloÅ›ci bakterii/wirusów/pierwotniaków, która wywoÅ‚uje chorobÄ™). PrzekÅ‚adajÄ…c to na bardziej przyziemny przykÅ‚ad… CzÅ‚owiek może poÅ‚knąć 1 paÅ‚eczkÄ™ Salmonelli i nic mu nie bÄ™dzie, jednak jeÅ›li spożyÅ‚by 100000 to już może być to problem. Podobnie można współżyć seksualnie z osobÄ… bÄ™dÄ…cÄ… nosicielem wirusa HIV i siÄ™ nie zarazić. ZwÅ‚aszcza mężczyzna odbywajÄ…cy stosunek heteroseksualny ma mniejszÄ… szansÄ™ zarażenia mimo bycia wystawionym na dziaÅ‚anie tego wirusa. Drugi, trzeci czy czwarty stosunek seksualny może jednak okazać siÄ™ dla tego lekkomyÅ›lnego lub nieÅ›wiadomego mężczyzny tragiczny w skutkach. MaÅ‚a dawka patogenów jest nawet bardzo pożądana by pobudzać ukÅ‚ad immunologiczny (odpornoÅ›ciowy).
Czy są jeszcze jakieś inne korzyści ze stosowania głębokiego ściółkowania?
Tak, po pierwsze wspomniaÅ‚em, że gdy stosuje siÄ™ gÅ‚Ä™bokie Å›ciółkowanie to również zachodzi proces kompostowania (raczej powoli, ale jednak). Skutkiem ubocznym a czasem i głównym „plonem” procesu kompostowania jest wytwarzanie ciepÅ‚a. Zatem taka gÅ‚Ä™boka Å›ciółka podwyższa temperaturÄ™ w kurniku – co zwÅ‚aszcza zimÄ…, jesieniÄ… i wczesnÄ… wiosnÄ… jest bardzo pożądanym zjawiskiem.
Kolejna korzyść zwiÄ…zana ze stosowaniem gÅ‚Ä™bokiego Å›ciółkowania również wiąże siÄ™ z procesem kompostowania a konkretnie z organizmami, które tego dokonujÄ… – m.in. dżdżownice i inne „robaki”. Kury mogÄ… wyjadać je ze Å›ciółki czym zmniejszajÄ… swoje zapotrzebowanie na paszÄ™, co oznacza również mniejsze koszty dla nas jak i Å›rodowiska. Sam fakt, że w tym „brudzie” kury mogÄ… znaleźć różne smakoÅ‚yki do zjedzenia oznacza, że mogÄ… przetrwać spożywajÄ…c niepeÅ‚nowartoÅ›ciowÄ… paszÄ™ np. nie zawierajÄ…cÄ… wszystkich aminokwasów egzogennych, tÅ‚uszczu lub chociażby witaminy B12 (brak produktów pochodzenia zwierzÄ™cego lub bakteryjnego). GÅ‚Ä™bokie Å›ciółkowanie to technika szczególnie użyteczna w ciężkich czasach (wojna, głód, katastrofy naturalne…), gdy możemy mieć problemy ze zdobyciem paszy dla kur zawierajÄ…cej komplet aminokwasów. PoÅ›rednio pokazuje to jak ważne w diecie kur sÄ… produkty pochodzenia zwierzÄ™cego, lub z drugiej strony patrzÄ…c jak „nieoptymalne” jest karmienie kur czy innych zwierzÄ…t ziarnem.
 |
| Tabela obrazuje wyniki eksperymentu przeprowadzonego na 3000 kurach w roku 1947. Badano jak miał się przyrost masy w zależności od tego jak karmione były kury i na jakiej ściółce je hodowane. Oznaczenia użyte w tabeli: Nowa głęboka oznacza głęboką ściółkę, która była zakładana podczas pierwszego dnia eksperymentu. Stara głęboka oznacza ściółkę, która już była używana przez inne kury w pierwszym dniu eksperymentu. Świeża oznacza, że ściółka była nowa i wymieniana co 2 tygodnie. Dieta pełnowartościowa oznaczała dietę zawierającą mączkę z lucerny. W diecie niepełnowartościowej nie było suszonej mączki z lucerny. Waga osiągnięta w 12 tygodniu hodowli (doświadczenie przeprowadzone ponad pół wieku temu, dziś tempo wzrostu brojlerów jest dużo szybsze). Funt to około 0,473 kg. Zwróć proszę uwagę na lepsze przyrosty masy ciała i niską śmiertelność kur na starej, głębokiej ściółce . Niezależnie od diety. |
OstatniÄ… korzyÅ›ciÄ… ze stosowania gÅ‚Ä™bokiego Å›ciółkowania jest posiadanie w kurniku zapasu dojrzaÅ‚ego kompostu – wystarczy odgarnąć z wierzchu warstwÄ™ Å›wieżej Å›ciółki a pod spodem bÄ™dzie roczny (czy kilkuletni) dojrzaÅ‚y kompost – bez specjalnego przewracania czy dodatkowego wysiÅ‚ku z naszej strony. WartoÅ›ciowe substancje nawozowe nie zostanÄ… również wymyte, jak to czasem dzieje siÄ™ z kompostem robionym na zewnÄ…trz.
Filmik w którym jeden Amerykanin zachwala gÅ‚Ä™bokie Å›ciółkowanie w… kurzym traktorze.
Jakie materiały są najlepsze na głęboka ściółkę?
Na gÅ‚Ä™boka Å›ciółkÄ™ najbardziej przydatne bÄ™dÄ… materiaÅ‚y ubogie w azot – dziÄ™ki temu wiÄ™cej odchodów bÄ™dÄ… mogÅ‚y „zneutralizować”. Kilka przykÅ‚adów jakich materiałów ludzie używajÄ… do gÅ‚Ä™bokiego Å›ciółkowania kurników czy chlewów:
- słoma
- trociny
- papier
- gazety
- wióry drzewne
- igliwie sosnowe
- suche liście
- skorupy od orzechów (rozdrobnione i z dodatkiem innych materiałów)
Na zakoÅ„czenie chciaÅ‚bym jeszcze zaznaczyć, że ze Å›ciółkÄ… jest jak z winem i kobietami – im starsza tym lepsza.** JacyÅ› chÄ™tni na wyrzucanie gnoju z kurnika? 🙂
Osoby szczególnie zainteresowane tą tematyką mog
ą przeczytać również artykuł dotyczący komercyjnej hodowli kur w systemie głębokiego ściółkowania. Może to stanowić atrakcyjną alternatywę dla klatkowych ferm przemysłowych. O alternatywnych źródłach paszy za której odbiór można uzyskać nawet pieniądze możesz przeczytać tutaj.
*Drobnym odchyleniem od tej zasady sÄ… zwierzÄ™ta zapadajÄ…ce np. w sen zimowy. StaÅ‚ocieplne zwierzÄ™ta gospodarcze jednak w ten sposób nie zimujÄ……
**Starsze kobiety są lepsze niż młodsze, bo lepiej gotują 😉
No, ale trzeba kurzeniec czasem wydostać, aby go użyć na polu lub w ogrodzie. 😉
ES.
Bardzo ciekawe. Jak już będę miał swój domek i jakieś kury to na pewno zastosuję tę metodę. Prosta i ma same zalety.
@Ewa
No racja. Najlepiej raz do roku na wiosnę 🙂 coby się za bardzo nie przemęczać
@Sokomaniak
Też tak zamierzam robić, ale tylko zimą.
Także i nasze konie już wkrótce (myÅ›lÄ™, że mniej wiÄ™cej za dwa tygodnie – na razie nie ma to sensu, bo po prostu spÄ™dzajÄ… za maÅ‚o czasu pod wiatÄ…!) i nasze konie dostanÄ… gÅ‚Ä™bszÄ…, a z czasem i caÅ‚kiem gÅ‚Ä™bokÄ… Å›ciółkÄ™ pod wiatÄ…. U koni nie zaprzestaje siÄ™ wybierania nawozu w tym celu – ale zbiera siÄ™ tylko te kupki, które leżą na wierzchu, Å›cielÄ…c w to miejsce Å›wieżą sÅ‚omÄ…. Pod spodem gromadzi siÄ™ coraz to grubsza i coraz to cieplejsza warstwa sÅ‚omy przesyconej moczem i tych części kaÅ‚u (niewielkich – koÅ„ski kaÅ‚ jest bardzo suchy i dobrze siÄ™ go zbiera), które wpadÅ‚y gÅ‚Ä™biej i zostaÅ‚y przydeptane. Doskonale siÄ™ to sprawdziÅ‚o poprzedniej zimy. WybieraliÅ›my dwukrotnie: w okolicach Bożego Narodzenia (akurat byÅ‚a odwilż) i potem dopiero na wiosnÄ™. Bardzo gÅ‚Ä™boka Å›ciółka mogÅ‚aby być niekorzystna dla koÅ„skich kopyt, jak każde inne zbyt miÄ™kkie podÅ‚oże. OczywiÅ›cie -najbardziej sÄ… na to narażone konie, które dÅ‚uższy czas spÄ™dzajÄ… w zamkniÄ™tej stajni…
Sa dwie szkoły:
Pierwsza: Wyrzucić gnój z kurnika.
Druga: Przenieść kurnik w inne miejsce a w starym miejscu dosypać słomy i posadzić warzywa.
a może dodawać do ściółki efektywne mikroorganizmy 😉
@Anonimowy
Tak, nikt Tobie tego nie zabroni :). Co mi siÄ™ nie podoba, to fakt, że EM to produkt za który trzeba pÅ‚acić…
@
Pan Jacek
Dzięki za informacje. Dlaczego miękkie podłoże jest niedobre dla kopyt końskich?
Znalazłem informacje, że kiedyś biedacy zbierali końskie kupy z ulicy i karmili nimi swoje świnie.
dopiero się wgryzam w temat EM i zastanawiam się czy można je zakupić raz a potem sobie je hodować. Wie ktoś cos na ten temat?
Przemek
Witam,
specjalistą od EM nie jestem, jednak z tego co mi wiadomo nie można ich na dłuższą metę hodować w domu. Można je "namnożyć" z koncentratu, ale od czasu do czasu (jak się koncentrat skończy) to trzeba go dokupić. Tak przynajmniej mówią producenci tego dobra.
Ma to związek z tym, że sporo z tych mikroorganizmów co w EM występuje nie jest "naturalna" (w tym sensie co nie jest naturalny jakiś krzak róży ozdobnej w ogrodzie a nie GMO). Z czasem te efektywne mikroorganizmy zostają zastąpione przez ich mniej "efektywnych" a lepiej przystosowanych do środowiska kuzynów.
Podobne działanie (choć możliwe, że słabsze) ma robiona domowym sposobem Aktywnie Napowietrzana Herbatka Kompostowa.
Cz.1
http://permakulturnik.blogspot.com/2010/02/aktywnie-napowietrzana-herbatka.html
Cz.2
http://permakulturnik.blogspot.com/2010/02/aktywnie-napowietrzana-herbatka_16.html
Stosuje tÄ… metodÄ™ od okoÅ‚o trzech miesiÄ™cy co do kur niosÄ™k sprawdza siÄ™ rewelacyjnie. Kury sÄ… w niebo wziÄ™te dajÄ…c jajek jak latem 🙂 . Dodatkowo temperatura w kurniku jest dziÄ™ki temu przynajmniej 10-15 stopni wyższa niż jak stosowaÅ‚em Å›wieżą Å›ciółke. Co ciekawe jak wykopać trochÄ™ starszej części z doÅ‚u pachnie „lasem” oraz bardziej przypomina kompost niż gnój. Polecam oczywiÅ›cie!
Cieszy mnie, że masz takie dobre rezultaty. Dajesz kurom jakiś komercyjny suplement witaminowo-mineralny?
Możesz podać jaka temperatura zwykle była przed zastosowaniem głębokiej ściółki zimą a jaką masz teraz?
Ile masz niosek?
A co z miejscem, gdzie kury składają jajka? Czy tam też zostawiać starą sciółkę?
Dopiero planuję zacząć przygodę z kurami. Myślałam o kurniku na 4-5 niosek + kogut.
Ciekawa ta metoda, brzmi logicznie. Domyślam się, że przy tej metodzie drewniany kurnik szybko się rozłoży?
Pozdrawiam,
Monika
Miejsca gdzie kury skÅ‚adajÄ… jajka chcesz mieć suche i czyste (bo wtedy mniej czasu tracisz na czyszczenie jajek). WiÄ™kszość „budek” do skÅ‚adania jajek nie ma za bardzo miejsca na to by dorzucać w nieskońćzoność Å›ciółki. Twój design może siÄ™ oczywiÅ›cie różnić.
W teorii drewno powinno się w takich warunkach szybko rozkładać, w praktyce wszystko zależy od rodzaju drewna. Jeśli zaimpregnujesz drewno, to wytrzyma dużo dłużej. Jeśli bym robił następny kurnik stacjonarny, to dolną część zrobiłbym z cegieł/betonu właśnie z tego powodu.
Czy popełniasz ten błąd, przechowując jajka?
Tekst pochodzi ze strony https://www.pocztazdrowia.pl/artykuly/article,280 ? Poczta Zdrowia sp. z o.o.
Mam około 110 kur, dostają MIX-VIT Ecoplonu. Witaminy i minerały to konieczność przynajmniej zimą. Jeżeli chodzi o temperaturę to w tamtym roku nie mierzyłem, ale przy minusie na dworze w kurniku woda zamarzała. Ostatnio przy temperaturze -3, w kurniku było 12 stopni. Przed chwila sprawdziłem też temperaturę samej ściółki wyszło aż 23 stopnie. Jak kogoś nie stać na ogrzewanie podłogowe proszę bardzo jest ekologiczna alternatywa, wystarczy robić kupę na podłogę ;-).
Dzięki Wiedźminie za odpowiedź.
Tak, witaimny i minerąły są bardzo ważne. Oprócz tego dajesz kurczakom trochę soli albo mają do niej dostęp? Ogólnie możesz poeksperymentować z dodawaniem Boraxu do soli dla kurczaków, (2% boraxu w soli) bo ten Mix-Vit go nie ma. Najlepiej daj kurczakom wybór miedzy zwykłą solą a tą z boraxem. Jak kury będą dobrze tolerować, to możesz nawet reklamować jajka jako bogate w bor (ma wiele dobroczynnych właściwości, m.in. przeciwdziałanie reumatyzmowi) i większą kaskę otrzymywać.
Jeśli nie chcesz zmieniać dodatków mineralnych to na wiosnę możesz dać oprócz kurzeńca 10 kg boraxu jeśli masz glebę bardzo lekką, 20 jeśli masz lekką jeśli średnio zwięzłą to 30. Jeśli chcesz wyższe dawki boru dawać, to najlepiej wcześniej test gleby.
Ja nie wiem jak biednym trzeba być, żeby chcieć robić na podłogę, ale dla każdego kto co lubi 😉
Pozdrawiam!
Nie dawałem soli, ale w mieszance MIX-VIT jest sód 14gram na kilogramy, więc niewiem czy sens jest podawać dodatkowo sól? Z ciekawości dałem troche kurą, były całkiem zadowolone.
„PrzemysÅ‚owi” hodowcy dodajÄ… do paszy 2,5 kg soli (NaCl) na tonÄ™ paszy. W mniejszych dawkach to jest: 2,5 grama na 1 kg paszy lub jak ktoÅ› woli 0,25% dodatek chlorku sodu do paszy.
Zatem samego dodatkowego sodu jest w paszy 0,1%.
Jeśli podajesz Mix-Vit w zlecanej przez producenta ilości (4% wagi paszy), to Twoje kury dostają tylko 0,00056% sodu dodatkowego w paszy. Pewnie poprawią Ci się wyniki jak zaczniesz dodawać kurom soli do paszy, bo Mix-Vit zaspokaja tylko ich naprawdę minimalne potrzeby pod tym względem, ale to nie jest wartość optymalna. W Polsce gleby mamy raczej ubogie w sód, mało kto nawozi tym składnikiem pola, więc zawartość sodu w roślinach jest niska. Tym lepiej dla Ciebie, bo jest potencjał do jeszcze większej poprawy zdrowia kur i ich produktywności bardzo niskim kosztem.
Ekonomicznym rozwiązaniem jest sól kamienna.
Dzięki za tak profesjonalna odpowiedź. Zmiany już wprowadzone, jak tylko będzie widać jakąś poprawę odrazu dam znać. Pozdrawiam
Może jakiś wpis o boraksie, mam jeszcze kilka pytań i nie wiem czy drążyć temat tutaj.
ZrobiÅ‚em sobie mieszankÄ™ 3 kg soli niejodowanej + 69 g boraksu, od wczoraj dodajÄ™ to do paszy dla kur – pÅ‚aska Å‚yżeczka na ok 5 kg paszy.
Czy mogę tą mieszankę solno boraksową dodawać też do paszy dla królików i owiec ?
WÅ‚aÅ›nie testujÄ™ na sobie kuracje Boraksem (2 dzieÅ„). BiorÄ™ 50-60 mg dziennie. Jak na razie dobre efekty… Dawka boraksu, którÄ… zapodajesz bÄ™dzie bezpieczna. Możesz też zrobić test: W jednym wiadrze dać królikom czy owcom soli bez boraksu, w drugiej z boraksem i zobaczyć co wybierajÄ…. To da Ci pewien poglÄ…d czy potrzebujÄ… tego mineraÅ‚u.
Ogólnie tutaj (tzn. na tym blogu) to jak najbardziej miejsce by drążyć tego typu tematy!
Z tego co przeczytaÅ‚em wynika, że boraks nadaje siÄ™ jako ekologiczny dodatek do nawozów, dezynfekcji czy odstraszania niektórych owadów, ale do paszy czy bezpoÅ›redniej konsumpcji – czy aby na pewno?
Może to być dobry temat na osobny wpis, oraz co najważniejsze jak dbasz o zdrowie oprócz przyjmowania boru Wojtku? Jako ciekawostkę dodam że od kiedy kurą podaje witaminy i minerały, widząc jak dobre efekty dają sam kupiłem zestaw witamin dla siebie.
Z codziennych suplementów to: Thyroid-S, kawa, 20g żelatyny, od wczoraj 50mg boraxu
Kilka razy w tygodniu: witamina e, jodek potasu 12-25 mg, aspiryna, siarczan miedzi pięciowodny 20mg, 5ml skoncentrowanych minerałów z wody morskiej bez sodu.
Raz w tygodniu: wÄ…tróbka 300-400 g, owoce morza minimum 1kg, głównie maÅ‚e oÅ›miornice (bo sÄ… najtaÅ„sze – 12zÅ‚/kg) 🙂
Od czasu do czasu: 1-2mg dwutlenku selenu.
Tak witaminy i minerały to dobra sprawa, większość suplementów nie zawiera jednak boru.
Pasta zrobiona z boraksu, cukru i wody Å›wietnie zabija mrówki – jedzÄ… go jak gÅ‚upie. Do mieszkania wchodziÅ‚o mi co najmniej kilka rodzajów mrówek. MusiaÅ‚em je wszystkie wytÅ‚uc, bo widziaÅ‚em np. jeden kolor, potem dwa dni nie wchodziÅ‚y, a nastÄ™pnego dnia byÅ‚y inny kolor, potem jeszcze ten sam, ale wiÄ™ksze itd.. caÅ‚a procedura trwaÅ‚a dÅ‚ugo, ale już mi nie przeszkadzajÄ….
Jak najbardziej nadaje siÄ™ jako dodatek do paszy czy suplement dla ludzi. KoÅ›ci siÄ™ od tego wzmacniajÄ… – to jest potwierdzone wieloma badaniami. Poprawia siÄ™ retencja wapnia i magnezu. Tarczyca oczyszcza siÄ™ z fluoru (dziÄ™ki czemu może przyjąć jod). Jest też taka teoria spiskowa, że żywność deficytowa w bor, zwÅ‚aszcza gdy pije siÄ™ wodÄ™ z dodatkiem fluoru powoduje zwapnienie przysadki mózgowej, która jest uznawana za centrum Å›wiadomoÅ›ci. Hitler ponoć dodawaÅ‚ do wody fluorek glinu, by naród byÅ‚ mu bardziej potulny. Oprócz tego wiele leków np. na reumatyzm przestaÅ‚oby siÄ™ sprzedawać. Co by siÄ™ z naszÄ… gospodarkÄ… staÅ‚o? SkÄ…d czÅ‚onkowie zarzÄ…du firm farmaceutycznych mieli by pieniÄ…dze na kurwy jakby ludzie zamiast ich drogich leków kupili sobie worek boraksu? 1 kg boraksu kosztuje 8zÅ‚, jest w nim substancji czynnej na… 20000 dni terapii?
Koniec z teoriami spiskowymi.
CaÅ‚a „kontrowersja” z boraksem zaczęła siÄ™ ponad 100 lat temu, w czasach gdy boraks i kwas borowy byÅ‚y używane powszechnie jako konserwanty. Przeprowadzono doÅ›wiadczenie w którym karmiono ochotników coraz to wiÄ™kszymi dawkami boru. W jednym badaniu, które uzyskaÅ‚o dużo rozgÅ‚osu dawkÄ™ 500mg boru (czyli okoÅ‚o 5,5 grama boraksu) dziennie za zbyt dużą by otrzymywać jÄ… codziennie (przez dÅ‚ugi czas), a jednorazowÄ… 4000mg (4 g) boru, czyli okoÅ‚o 45 gramów boraksu za szkodliwÄ… dla każdego bez wyjÄ…tku. Gdy przeprowadza siÄ™ badania na szzczurach, to LD50 (dawka od której zdycha 50% osobników) jest zbliżone do chlorku sodu: 2.66 g/kg kontra 3g/kg. W przeliczeniu na ludzi – jeÅ›li zjesz za jednym razem 200 gramów boraksu, to jest duża szansa, że umrzesz. Podobnie jakbyÅ› zjadÅ‚ na jedno posiedzenie 250 gramów soli kamiennej.
http://naldc.nal.usda.gov/download/48211/PDF
Ogólnie rzecz biorÄ…c najlepiej byÅ‚oby jakbyÅ›my mieli wysoki poziom boru w glebie – wtedy nie musielibyÅ›my szamać boraxu. WiÄ™kszość rolników nawozi tylko okazjonalnie lub ewentualnie do poziomu który sprawi, że plon nie spadnie, a to nie zapewnia optymalnego dla zdrowia. Nasze liche gleby nie sÄ… w ten pierwiastek bogate. Mam kilka analiz gleby z PL, które pokazujÄ… poziom dostÄ™pnego boru w granicach 0. Idealny poziom to od 1-4 mg/kg gleby w zależnoÅ›ci od iloÅ›ci dostÄ™pnego wapnia i pojemnoÅ›ci sorpcyjnej gleby.
Jakbyśmy byli w stanie utrzymywać poziom boru na takim poziomie, żeby zjadana przez przeciętnego zjadacza chleba i jabłek żywność dostarczała mu 10 mg boru dziennie, to suplementacja byłaby zbędna.
U siebie mrówki załatwiam nie ogrzewanym sokiem z czarnego bzu. Sposób wykonania? zasypujesz 1:1 bez cukrem, zamykasz szczelnie naczynie, czekasz przynajmniej 6 tygodni i gotowe
Mam jeszcze pytanie co do samego kompostu powstałego z głębokiego ściółkowania. Chciałem wiedzieć czy będzie nadawać się np: na rozsadę roślin? Ziemia z sklepu sporo kosztujm moze udać się w ten sposób jakoś zaoszczędzić. Jeśli chcę w ten sposób wykorzystać powstały kompost moze więc jakoś jeszcze nawozić ściółke? Dodam że czasami przed dodaniem świeżej słomy sypie mączke bazaltową.
To zależy jak dobrze jest przekompostowany. Najlepiej siÄ™ przekonasz jak przetestujesz – bierzesz potencjalnÄ… ziemiÄ™ na kompost i wysiewasz w niej nasiona pomidorów. Jak wykieÅ‚kujÄ… i bÄ™dÄ… dobrze rosÅ‚y to bÄ™dziesz wiedziaÅ‚, że jest wystarczajÄ…co dojrzaÅ‚y. Możesz też zawczasu spróbować kieÅ‚kowania tych nasion które zamierzasz później w wiÄ™kszej iloÅ›ci wysiać, ale pomidory sÄ… zwykle dość wrażliwe na niedokoÅ„czony kompost.
Jakbyś chciał przyspieszyć rozkład ściółki, to możesz dokonać oprysku ściółki EM, albo idąc po taniości surowym sokiem owocowym, surowym mlekiem i niechlorowaną wodą. Proporcje 1:1:10. Jak masz budżet jednak, to kup butelkę EM ogród, ten produkt jest tego wart, bo przyspieszy rozkład ściółki i uwalnianie mikroelementów z mączki.
Ilość tak tylko żeby nieco zwilżyć Å›ciółkÄ™ z wierzchu – chcesz, żeby bakteryjki zaczęły jÄ… trawić jeszcze bardziej.
Co do dodatków do kompostu z kurzeÅ„ca… Na pewno nieco gipsu i (nie nieco) kredy. Tylko nie dolomit, bo i tak masz Mg z mÄ…czki bazaltowej. Później zrobiÄ™ jakÄ…Å› rozpiskÄ™ co do dokÅ‚adnych iloÅ›ci.
Jeżeli chodzi o resztę mikroelementów, to trudno powiedzieć bez analizy tego kompostu. Nie mniej takie połączenie mączki bazaltowej z dodatkiem boraksu, siarki (z gipsu) i wapnia z kredy powinno dać w miarę kompletny nawóz.
Szkło wodne można stosować do przechowywania jaj (gdzie działa ono przypuszczalnie przez uszczelnianie porów) [9]
http://www.ekologia-info.com.pl/content/view/88/46/
https://www.pocztazdrowia.pl/artykuly/skazone-jaja-wybaczcie-ze-sie-smieje
Witam,
Przez przypadek przetestowaÅ‚am goÅ‚Ä…bkÄ… Å›ciółkÄ™ u kóz – aby byÅ‚o cieplej w koziarni pionowo uÅ‚ożyÅ‚am kostki sÅ‚omy przy Å›cianach…kozy uznaÅ‚y że lepiej im bÄ™dzie na ziemi :D. I tak już zostawiÅ‚am. Kozy byÅ‚y zadowolone. To co wyciÄ…gaÅ‚am na wiosnÄ™ byÅ‚o zaskakujÄ…co przyjemne: od doÅ‚u zapach lasu a z wierzchu suche. Warstwa miaÅ‚a 40 cm po ubiciu przez kozy. Koziarnia otwarta alei tak byÅ‚o czuć różnice temperatury przy w chodzeniu. W najbliższa zimÄ™ zrobiÄ™ to z premedytacjÄ…!! DziÄ™ki temu artykuÅ‚owi wiem o co chodzi. DziÄ™kuje.
W pierwszym roku w kurniku (kury posiadam 2 lata, kozy rok) miałam trociny. Tego nie mogę polecić bo ptaszyniec bardzo siebie upodobał trociny. Ilość generowanych odchodów chyba była niewystarczająca i ściółka się nie rozkładała i była dość sucha. Mam ogromną ochotę spróbować ze słomą ale boje się że sytuacja ptaszyńca się powtórzy. Problem trocin czy za dużo jej dałam (20cm)? Tez zimy było bez ściółki i co chwile wybierałam odchody. Bardzo bym się ucieszyła jeśli się uda z głęboką ściółką.
Czy ma Pan jakieś nowe przemyślenia w tym temacie. Może jakieś podpowiedzi jak ugryźć temat?
Pozdrawiam,
Ewelina
Jeśli chcesz poprawić jakość głębokiej ściółki z myślą o wykorzystaniu jej jako nawozu, to warto dodać do ściółki (objętościowo) 5-10% gliniastej ziemi. Zwiększy to zawartość trwałęgo humusu w kompoście.
Inne dodatki to: np. gips, mÄ…czka fosforytowa. PomogÄ… zwiÄ…zać ulatniajÄ…cy siÄ™ azot i zwiÄ™kszÄ… wartość „odżywczÄ…” gnoju.
Witam,
W pierwszym roku w kurniku (kury posiadam 2 lata) miałam trociny. Tego nie mogę polecić bo ptaszyniec bardzo siebie upodobał trociny. Ilość generowanych odchodów chyba była niewystarczająca i ściółka się nie rozkładała i była dość sucha. Mam ogromną ochotę spróbować ze słomą ale boje się że sytuacja ptaszyńca się powtórzy. Problem trocin czy za dużo jej dałam (20cm)? Tez zimy było bez ściółki i co chwile wybierałam odchody. Bardzo bym się ucieszyła jeśli się uda z głęboką ściółką.
Czy ma Pan jakieś nowe przemyślenia w tym temacie. Może jakieś podpowiedzi jak ugryźć temat? Czego nie zrobiłam?
Pozdrawiam,
Ewelina
W wielu nadleśnictwach można nabyć zrębki. Trociny się mocno pylą co źle wpływa na układ oddechowy ptaków.
Ja miaÅ‚em kaczki + kilka kur do przekopywania Å›ciółki to nie lubiÅ‚em sÅ‚omy. SÅ‚oma siÄ™ mocno lepi i plÄ…cze ze sobÄ…, co sprawia, że kury nie mogÄ… jej „przekopać”. Jako, że sÅ‚oma nie wsiÄ…ka wilgoci z odchodów ptaków aż tak mocno, wiÄ™c one zostajÄ… na powierzchni. Oprócz tego dostÄ™p tlenu do niższych warstw Å›ciółki byÅ‚ kiepski, stÄ…d w miejscach gdzie daÅ‚em sÅ‚omÄ™, pod spodem Å›ciółka Å›mierdziaÅ‚a.
Jeśli masz dostęp, to sieczka czyli pocięta na kawałki słoma będzie lepsza. Dużo lepsze są zrębki czy plewy zbóż.
Pozdrawiam
Polecam sciólki torfowe dla kurek https://sciolkitorfowe.pl/sciolki-dla-niosek/
Ciekawe rozwiÄ…zanie.