• Polecane strony
  • Indywidualnie dobrane zalecenia nawozowe dla łąk i pastwisk dla koni

Pracownia Permakultury

Najlepsza w Polsce strona o permakulturze, nawożeniu i lesnych ogrodach!

  • Reklama i współpraca
  • Polityka komentarzy
  • O mnie
  • O blogu
  • Kontakt
  • Polecane strony

Gdy stare już nie wystarcza? Leśny ogród cz.15: Od wypalania lasu do produktywnego leśnego ogrodu

Lipiec 25, 2013 by Permakulturnik 1 Comment

Wbrew pozorom  tym wpisem nie będę zachęcał Panów by wymienili swe Żony  na nowy, lepszy model.  Dziś będzie o? leśnych ogrodach, skąd się wzięły i jak dzięki tej wiedzy możemy szybko zamienić jałowy kawałek ziemi w produktywny leśny ogród.

Nowy, lepszy model. Japoński!


W trakcie lektury ?An Introduction to Agroforestry? autorstwa P.K. Ramachandran Nair natrafiłem na kilka smakowitych informacji, które mogą zainteresować mych Czytelników. Pierwszą z nich jest sposób w jaki na przestrzeni czasu stare sposoby uprawy ziemi (gospodarka żarowa) zmieniła się (a w niektórych miejscach nadal zmienia się) w bardziej produktywne (biorąc pod uwagę jednostkę powierzchni) systemy uprawy, jak np. wielopiętrowy  produktywny leśny ogród.

Jak zapewne dorośli Czytelnicy bloga wiedzą (a dzieci dowiadują się najpóźniej w gimnazjum) ulubioną rozrywką rodzaju ludzkiego jest kopulacja. Ta prowadzi do wzrostu populacji. Z czasem z wiadomego powodu zwiększa się  zapotrzebowanie na żywność, często ponad wydajność środowiska. Dawno, dawno temu w czasach paleolitycznych gdy Ziemia nie była jeszcze całkiem zaludniona, wszystko było stosunkowo łatwe czy może mało skomplikowane  ? nadmiar ludzi musiał wyemigrować na nowy teren* i tam szukać szczęścia ( i to szczęście znaleźć!) lub sczeznąć z głodu.

Od pierwotnej puszczy do leśnego ogrodu

W miarę dochodzenia do limitu wydajność gospodarki łowiecko-zbierackiej, ludzie zaczęli oddziaływać na środowisko w sposób inny niż tylko zabijając zwierzynę, wyjadając korzonki i owoce. Ot choćby zauważyli, że w miejscu gdzie niedawno spalił się las jest dużo więcej jedzenia dla jedzenia niż w innych miejscach. W związku z tym zaczęto lasy celowo wypalać by stworzyć żyzne pastwiska. Możliwe, że na tych pradawnych pastwiskach rosło wiele światłolubnych, jadalnych roślin (do produkcji węglowodanów, białka i tłuszczu potrzebne jest światło)..? Możliwe, że w ten sposób narodziło się ogrodnictwo, które było wstępem do rolnictwa (możliwe również, że było to zupełnie inaczej).  Niestety wszystko co dobre szybko się kończy, tak jest również z żyznością gleby po wypaleniu lasu, po krótkim okresie uprawy (w porównaniu do okresu ugorowania, czyli odpoczynku ziemi), ziemia się wyjaławia i pierwotni łowcy-zbieracze-ogrodnicy musieli się przenosić na inny teren, by powtórzyć cały cykl wypalania od nowa, a by ziemia mogła się zregenerować (poprzez ponowne zarośnięcie lasem).

W miarę jak liczebność naszego gatunku zwiększała się i ten sposób stawał się niewystarczający, wtedy odkryto, że zamiast liczyć na samoczynne pojawienie się roślin jadalnych (oraz mnóstwa chwastów), można te jadalne rośliny uprawiać, zwiększając jeszcze bardziej ilość ludzi, jaką można z danego obszaru wyżywić. Oczywiście i to z czasem było za mało?

Nasi neolityczni przodkowie (w tropikach) zauważyli, że ziemia szybciej się regeneruje (a więc środowisko jest bardziej wydajne), jeśli wyjałowiona przez uprawę roślin gleba zostanie skolonizowana przez konkretne gatunki roślin. Stąd był już tylko krok do tego, by potrzebujący wydajniejszego sposobu produkcji żyzności przodkowie (ach ta kopulacja znowu!) zaczęli te gatunki sadzić/uprawiać. Ta metoda ugorowania ziemi nazywana jest w kręgach agroleśniczych ?ulepszony ugór drzewny? (tłumaczenie ? W.M. z ang. improved tree fallow).

Sadzenie przydatnych roślin po wypaleniu lasu nie było jedyna metodą zwiększania produktywności systemu ? równie korzystne było oszczędzanie roślin pożytecznych (owocowych, orzechowych, oraz zwieszających żyzność gleby) od spalenia w czasie planowanego przecież podpalenia. Cel ten osiągano m.in. poprzez oczyszczenie obszaru wokół produktywnego drzewa/krzewu z łatwopalnego materiału oraz gaszeniu zbliżającego się do pożądanych roślin ognia.

W pewnym momencie gospodarka żarowa przestawał być możliwa z powodu zbyt dużej gęstości zaludnienia. Dlaczego przedstawia to poniższy wykres.

Oś X (pozioma) przedstawia lata oś Y (względną wysokość plonów)

 

 

Na wykresie A przedstawiona jest sytuacja gdy dany ugorowany jest rzadziej niż wymaga to regeneracja gleby (period required) + (perioid not required). Wykres B przedstawia sytuację w której teren ugorowany jest dostatecznie długo by doprowadzić glebę do wymaganej żyzności przed kolejnym cyklem wypalania. Jest to zatem optymalny (z produkcyjnego punktu widzenia) sposób wykorzystani ziemi w gospodarce żarowej. Wykres C przedstawia sytuację w której okres ugorowani ziemi jest niewystarczający , co powoduje coraz to większy spadek żyzności gleby. Ten sposób gospodarowania charakterystyczny jest dla obszarów o zbyt wysokiej (dla gospodarki żarowej) gęstości zaludnienia. W niesprzyjającym klimacie dalsze takie postępowanie (wykres C)  może doprowadzić do pustynnienia, w bardziej przyjaznym degradacja gleby doprowadzi do tego, że uprawa przestanie być opłacalna. Ilustracja pochodzi z ?An Introduction to Agroforestry?, P.K. Ramachandran Nair.

Dalszy wzrost liczebności wymusił na ludziach potrzebę ponownego wzrost produktywności. Doprowadziło to do sytuacji w której gatunki wspierające (drzewa głównie wiążące azot, produkujące dużą ilość materii organicznej chroniącej glebę przed erozją ? w tropikach to bardzo ważne) , które jednak mają zwykle kilka innych zastosowań (jadalne owoce, wartościowe drewno, aromatyczne liście, kwiaty o właściwościach leczniczych, kora lecząca globus?) są na danym obszarze cały czas.Takie systemy były tworzone na małą skalę setki jak nie tysiące lat temu.



Filmik przedstawia 300letni wietnamski leśny ogród

By ułatwić uprawę sadzone są w równych odstępach, często rzędach. W tym momencie mamy już współczesne agroleśnictwo.

Jakie praktyczne, permakulturowe rady możemy czerpać znając sposób w jaki ewoluował sposób pozyskiwania żywności w tropikach?

Wiemy, że powrót do pełnej produktywności danego terenu zajmie dużo czasu, możemy ten czas drastycznie skrócić używając wielu metod i technik:

  • Sadzić wieloletnie rośliny wiążące azot (olchy, rokitnik zwyczajny, oliwniki, rokitniki, karaganę syberyjską?
  • Wysiewać jednoroczne rośliny wiążące azot np. łubin,
  • Wysiewać/sadzić dynamiczne akumulatory
  • Sadzić/wysiewać rośliny produkujące dużą ilość biomasy lub poprawiające żyzność gleby: wierzby, dęby, olchy, mieszanki pastwiskowe, miskant?
  • Pozostawić występujące na danym terenie pożyteczne dzikie rośliny np. dzikie czeremchy, bzy, czereśnie, róże pomarszczone, porzeczki, śliwy, mirabelki, orzechy, wszystkie wymienione w poprzednich punktach

Co nie wynika bezpośrednio z tej ewolucji, warto dobrze przyszły leśny ogród nawieźć ? nawozami naturalnymi lub sztucznymi, zwłaszcza jeśli gleba jest zdegradowaną pustynią.

*Nadmierną populację często redukowano poprzez wybicie sąsiedniego plemienia. W końcu najważniejsze jest byśmy my się wyżywili?

—–
Zarchiwizowane komentarze:

  1. Magda says:
    January 8, 2012 at 9:52 pm

    jak narazie niemam w ogrodzie żadnej z tych roślin

    tylko kasztana jadalnego brzoze cukrową dwie jabłonie i normalne małe brzozy i dęby
    w domu akebie imbir awokado mnustwo ziół i pomniejsszych sadzonek

    obiecuje jednak zastosować się do wszystkich Pana rad i
    umiejętnie dosadzić wszystkie te rośliny

    dziękuje bardzo za prowadzenie tego arcyciekawego bloga
    Pozdrawiam
    Magda
    PS też lubie ten kawałek The Knife

    Reply
  2. Permakulturnik says:
    January 8, 2012 at 11:43 pm

    Droga Pani Magdo!

    Radzę stosować się tylko do tych rad, które Pani pasują! A duże drzewa sadzić jeśli ma Pani na nie miejsce?.

    Reply
  3. panika2008 says:
    January 10, 2012 at 1:51 pm

    No, ładne panie na obrazkach, a nie jakieś paskudztwa. Tak trzymać :)

    Reply
    • Permakulturnik says:
      January 10, 2012 at 11:20 pm

      Będę trzymał poziom. Gdzieś wyczytałem, że zdjęcie ładnych kobiet zwiększa o kilkanaście-kilkadziesiąt % ilość odsłon artykułu. Zupełnie niezależnie od tematyki!

      Reply
  4. Ted says:
    January 13, 2012 at 8:39 pm

    Ciekawa jest historia rolnictwa i nie trzeba sięgać do tropików bo na terenach Polski uprawia się ziemie od 8000 lat. W naszym klimacie cieniowanie roślin nie sprawdza się ;Słońca i ciepła jest ograniczona ilość , a w górach wręcz mało. Największy nacisk należy położyć na poprawną gospodarkę wodą . A krzewy i drzewa jak najbardziej na skraju ogrodu ale tak by nie dawały cienia na uprawy ogrodowe. Pozdrawiam wszystkich pasjonatów rolnictwa w nowym sezonie ,za chwilę siewy na rozsady .

RelatedPost

Aktywnie Napowietrzana Herbatka Kompostowa cz.2
Drzewa paszowe
Kiedy mnie potrzeba?
Biedni zawsze będą wśród was. Bieda i weganizm...

Filed Under: Permakultura Tagged With: agroleśnictwo, biologiczna ochrona, ekologia, ekonomia, energia odnawialna, gildie, gleba, leśny ogród, ochrona przed erozją, ochrona środowiska, ogrodnictwo, projektowanie, samowystar-czalność

Comments

  1. arek says

    Październik 21, 2015 at 5:01 pm

    „Plony przyszłości” – bardzo ciekawy film o agroekologii po polsku
    http://www.cda.pl/video/137204f8

    Odpowiedz

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Wesprzyj Permakulturnika, kup naturalny ekstrakt ze świńskiej tarczycy!

Real Thyroid (Natural desiccated Thyroid)

Wyszukiwarka








Najnowsze komentarze

  • mArEk oCzOplĄs o Jak mniej czyścić kurnik i poprawić zdrowie kur z tego powodu?
  • Permakulturnik o Vegan organic – wegańskie ogrodnictwo i rolnictwo ekologiczne
  • PrzyPusz o Vegan organic – wegańskie ogrodnictwo i rolnictwo ekologiczne
  • cedric o Czego w Polsce brakuje i na czym można zarobić?
  • cedric o Co można wycisnąć z wody? Czyli jak zarobić na stawie?

Ostatnie wpisy

  • Jaki poziom minerałów (mikro i makroelementów) powinien być w glebie?
  • Dlaczego Twój kompost jest gówniany?
  • Korona, kanibalizm, weganizm lub GMO!
  • Nie takie straszne metale ciężkie… gdy ma się dostatek minerałów w diecie i glebie
  • Czy można przeżyć 2 tygodnie pod ziemią?
  • Wpływ miedzi na rośliny
  • Drogie, słone pyry robią karierę w Holandii

Indywidualnie dobrane zalecenia nawozowe dla pastwisk dla koni

Naturalny Lek na Niedoczynność Tarczycy!

Wpisy na dany temat:

agroleśnictwo akwakultura biologiczna ochrona biurokracja biznes Brix budownictwo desakralizacja dieta ekologia ekonomia energia odnawialna etyka filozofia gildie gleba grzyby historia kompost krowy książki kury leśnictwo leśny ogród nawóz ochrona przed erozją ochrona środowiska ogrodnictwo pastwisko peak oil polikultura projektowanie propaganda pytanie administracyjne recykling rolnictwo rośliny samowystar-czalność woda zasady zdrowa żywność zdrowie zwierzęta ściółka świnie

Archiwum bloga

Copyright © 2021 · Metro Pro Theme on Genesis Framework · WordPress · Log in