Jak oczyścić glebę z pestycydów i innych toksyn?

Jedną z częściej spotykanych obaw wśród osób, które dopiero co osiedliły się na jest zawartość pestycydów i innych toksycznych substancji zawartych w ich nowo nabytej glebie. Jest to obawa na pewno uzasadniona, albowiem pestycydy są w NAJLEPSZYM wypadku dla naszego zdrowia neutralne, a najprawdopodobniej po prostu w mniejszym lub większym stopniu szkodliwe. Część z nich może przetrwać w glebie nawet i po kilka lat. Niektóre, jak np. herbicydy zawierające Aminopyralid , Clopyralid, Pikloram*, nawet po przejściu przez przewód pokarmowy konia czy krowy (które spożywała zielonkę z pastwiska lub zanieczyszczone nim siano czy innych roślin spryskiwanych tą substancją) i nawiezieniu gnojem lub kompostem zawierającym ich odchody pozostają aktywne (czytaj uniemożliwiają uprawę niektórych roślin)  przez dwa-trzy lata. To ciut dłużej niż początkowo twierdził producent (trzy tygodnie).

Jedna z ofiar Agent Orange. Pod tym linkiem można zobaczyć więcej zdjęć. Dość makabryczne.

Oprócz tego w glebie może pozostawiać wiele innych, stworzonych przez człowieka substancji, które dobre dla nas nie są, jak np. Glifosat – substancja czynna w Roundupie.

Co można zrobić, żeby ograniczyć ryzyko skażenia gleby pestycydami i innymi toksynami?

Nie brać ścinek trawy z podejrzanych miejsc (czyli z miejsc gdzie stosuje się herbicydy). Na szczęście w porównaniu do USA, UK czy reszty Zachodu w Polsce z powodów kosztów raczej nie używa się aż tak dużo herbicydów w celach estetycznych (np. by na trawniku rosła tylko i wyłączenie trawa, a nie broń Boże koniczyna, mniszek lekarski czy inny chwast), bardziej należy się obawiać materii organicznej pochodzącej od właścicieli prywatnych ogrodów lub firm prywatnych zajmujących się utrzymaniem zieleni.

Wymienione w pierwszym akapicie substancje czynne są herbicydami selektywnymi. Oznacza to, że przyczyniają się do śmierci niektórych roślin, a dla innych są nieco szkodliwe, a dla innych np. traw są zupełnie nieszkodliwe. Można je zatem używać do tego by odchwaścić trawnik, padok, łąkę. Wynika z tego, że bezpieczne (pod tym kątem) będą opadłe liście, gałęzie itp., albowiem tych herbicydów nie używa się do tego. Jak już wcześniej wspomniałem, również kompost czy obornik od zwierząt jedzących siano czy pasących się na tak skażonej łące może stanowić źródło skażenia.

Jak sprawdzić czy dana materia organiczna jest skażona herbicydami?

Istnieje kilka sposobów na sprawdzenie czy dana partia materii organicznej jest skażona herbicydami. Pierwszy, dość oczywisty to oddanie próbki do laboratorium. Jest to na tyle kosztowne, że ogrodnicy amatorzy mogą o tym zapomnieć. Drugi sposób, to zrobienie „herbatki” z danej próbki materii organicznej np. ścinków traw. Podlanie po kilku dniach tą herbatką roślin, które są podatne na herbicydy.

Rośliny, które są podatne na najpopularniejsze herbicydy:

• Pomidory
• Groszek
• Fasolka
• Słonecznik
• Ziemniaki
• Papryka
• Sałata
• Koniczyna

Jeśli rośliny zaczną więdnąć (trzeba czekać kilka-kilkanaście dni) czy po prostu nie będą miały się dobrze (w porównaniu do grupy kontrolnej czyli dobrze nawożonej i podobnie podlewanej), to znaczy, że dana partia materii organicznej jest podejrzana i lepiej jej nie wykorzystywać w ogrodzie.

Pomidor uprawiany w glebie skażonej clopyralidem nie rozwija się dobrze, ma charakterystyczne, zwijające się liście.

Co zrobić jeśli jesteśmy pewni, że na ziemi którą mamy były używane pestycydy?

Z tym przypadkiem nowi wieśniacy mają do czynienia najczęściej. Nie raz się zdarza, że nasz nowy sąsiad od którego kupiliśmy ziemie pozdrawia nas z traktora robiąc opryski swojej części pola…

W takim przypadku najlepszym wyjściem będzie posadzenie produktywnego, wiążącego azot żywopłotu od strony sąsiada, który zatrzymywać będzie choć część chemii lecącej do nas po sąsiedzku chemii. Oprócz tego należy zająć się glebą. Naszą najlepszą obroną przed chemią będącą już w ziemi jest:

• Zwiększenie pH gleby (do około 7)
• Zwiększenie żyzności gleby
• Nawożenie węglem
• Zwiększenie różnorodności życia biologicznego gleby
• Poprawa struktury gleby
• Orka
• Zwiększenie poziomu materii organicznej
• Zacienienie gleby, tak by dłużej pozostawała wilgotna

I ostatecznie oczywiście… upływ czasu.

Naszym celem jest pobudzenie życia glebowego, by szybciej rozłożyło lub zmieniło (dlatego wapnowanie lub nawożenie węglem) zawarte w glebie pestycydy do różnych nieszkodliwych substancji chemicznych. Do tego potrzebować będziemy więc dużej ilości i różnorodności organizmów glebowych. Dobrym rozwiązaniem (jeśli nie ma żadnej roślinności) jest posadzenie nawozu zielonego, np. wyki z łubinem  i żytem. Pozwoli to na stworzenie dużej bazy pokarmowej dla mikroorganizmów, z których część może rozłożyć będące w glebie groźne substancje. Słyszałem również o używaniu grzybów  do tego by rozkładać różne niebezpieczne substancje, tzw. mykoremediacji. Do tego jednak i tak będzie potrzebna materia organiczna, która stanowić będzie pożywkę dla grzybów…

Jeśli zanieczyszczenie dotyczy małej skali, to dobrze zrobimy dając ogromna ilość ściółki w miejsce gdzie będziemy chcieli uprawiać podatne rośliny.

Macie może jeszcze jakieś sugestie?
—–
*Pikloram był używany w czasie wojny w Wietnamie jako jeden ze składników Agent White (mieszanki białej). Jej pomarańczowy brat – Agent Orange (mieszanka pomarańczowa) produkowana przez Monsanto przyczyniała się m.in. do częstsze zachorowania na nowotwory i deformacji wielu milionów Wietnamczyków.